Spółka cywilna - obowiązki podatkowe
Zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 860 – 875) spółka cywilna jest umową. Wspólnicy spółki cywilnej dokonują rejestracji spółki poprzez zgłoszenie jej w odpowiednich urzędach i zobowiązują się w tej umowie dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego w szczególności poprzez wniesienie wkładów. Wspólnikiem spółki cywilnej może być osoba fizyczna, osoba prawna, m.in. spółka z o.o., jak i tzw. ułomna osoba prawna, np. spółka jawna.
Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej i nie może we własnym imieniu zaciągać zobowiązań ani nabywać praw. Nie ma również własnego majątku. Wkłady wniesione do spółki oraz majątek nabyty w trakcie prowadzenia działalności - to współwłasność łączna wspólników.
Umowa spółki cywilnej
powinna określać:
- osoby wspólników,
- wspólny cel gospodarczy,
- nazwę spółki,
- wnoszone wkłady bądź też inny sposób dążenia do osiągnięcia celu spółki,
- kwestie dotyczące prowadzenia spraw (podejmowania decyzji w spółce) i reprezentacji (występowania w imieniu spółki wobec osób trzecich),
- udział w zyskach i stratach,
- możliwość podziału i wypłaty zysków w trakcie trwania spółki.
Tekst umowy spółki mógłby się ograniczać do osób wspólników, ich wspólnego celu gospodarczego oraz sposobu dążenia do jego osiągnięcia. Jednakże uregulowanie pozostałych zagadnień pozwala przyszłym wspólnikom na ułożenie wzajemnych relacji stosownie do ich potrzeb. W razie braku postanowień wspólników w danej sprawie zastosowanie znajdą reguły kodeksowe zawarte w przepisach art. 860-875 K.c.
Warto także zastanowić się nad ewentualnością wprowadzenia zastrzeżenia, zgodnie z którym spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce (art. 872 K.c.).
Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie (art. 860 § 2 K.c.). Przy czym trzeba mieć na uwadze, że do wniesienia niektórych wkładów do wspólnego majątku wspólników wymagana jest forma szczególna, np. aktu notarialnego, w razie gdy wkładem ma być nieruchomość.
Przykład umowy spółki cywilnej dostępna jest tutaj.
Przedsiębiorcami i podatnikami są wspólnicy spółki cywilnej a nie sama spółka
Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, ani też zdolności prawnej. Nie jest więc samodzielnym podmiotem prawnym i nie jest podatnikiem podatku dochodowego (tylko wyjątkowo spółka cywilna jest samodzielnym podatnikiem VAT). Dlatego też każdy ze wspólników płaci podatek dochodowy we własnym zakresie.
Jak wybrać formę opodatkowania
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą wybierać spośród kilku form opodatkowania. Przedsiębiorcy mogą wybierać pomiędzy następującymi formami opodatkowania dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej:
A opodatkowanie na zasadach ogólnych
- skala podatkowa
- stawka liniowa
B. opodatkowanie w formach zryczałtowanych
- ryczałt ewidencjonowany
- karta podatkowa
Wspólnicy tej samej spółki cywilnej mogą mieć więc różne formy opodatkowania. Jednak wybór przez jednego wspólnika formy zryczałtowanej oznacza, że i pozostali wspólnicy muszą rozliczać podatkowo swoje dochody z działalności w ten sam sposób.
Nie jest dopuszczalne, aby część wspólników spółki cywilnej objęta była ryczałtem, a część korzystała z zasad ogólnych lub podatku liniowego.
W przypadku wyboru karty podatkowej w decyzji o wysokości podatku dochodowego wydawanej odrębnie na każdy rok podatkowy przez naczelnika urzędu skarbowego wymienieni są wszyscy wspólnicy spółki cywilnej.
Trzeba pamiętać o PCC
Umowa spółki cywilnej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej zawarcia i ciąży solidarnie na wszystkich wspólnikach. Stawka podatku wynosi 0,5%, zaś podstawę opodatkowania stanowi wartość wkładów wniesionych do spółki. Na złożenie deklaracji (PCC-3, PCC-3A) oraz zapłatę podatku w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę spółki jest 14 dni od dnia podpisania jej umowy. Nie dotyczy to jedynie umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego, wówczas pobraniem podatku i jego rozliczeniem zajmuje się notariusz. W takim przypadku od podstawy opodatkowania odlicza się pobrane przez rejenta wynagrodzenie z VAT za sporządzenie umowy spółki.
Pozostałe najistotniejsze informacje o spółce cywilnej:
Niezależnie od tego, że każda osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki cywilnej podlega rejestracji w CEIDG i jest jej nadawany NIP i REGON, należy pamiętać, że również spółka podlega odrębnej rejestracji (w urzędach: skarbowym, statystycznym ewentualnie w ZUS) i nadawane są jej odrębnie od wspólników NIP i REGON. Przy czym spółka cywilna nie podlega rejestracji w CEIDG ani w KRS.
Wspólnik spółki cywilnej jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia w ZUS, natomiast spółka pełni funkcję płatnika składek wyłącznie za osoby świadczące w niej pracę (np. za pracowników i zleceniobiorców).
Zasady prowadzenia spraw i reprezentacji spółki nie są skuteczne w odniesieniu do środków zgromadzonych na wspólnym rachunku bankowym. W tej materii decydujące znaczenie mają bowiem regulacje Prawa bankowego. Wspólnicy spółki cywilnej będący zarazem przedsiębiorcami powinni korzystać ze wspólnego rachunku w ramach rozliczeń związanych z prowadzoną przez nich działalnością. Będą go mogli wskazać jako rachunek związany z jej działalnością starając się o uzyskanie NIP dla spółki.
W przypadku rachunku wspólnego prowadzonego dla osób fizycznych, o ile umowa tego rachunku nie stanowi inaczej, każdy ze współposiadaczy rachunku może:
- dysponować samodzielnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku,
- w każdym czasie wypowiedzieć umowę ze skutkiem dla pozostałych współposiadaczy.
Powyższe kwestie zgodnie z regulacjami Prawa bankowego mogą być inaczej uregulowane w umowie rachunku bankowego wspólników spółki cywilnej.